2015 mag met recht een knallend jaar genoemd worden. Er was veel te melden en de wijzigingen volgde elkaar in hoog tempo op.
hamdigitaal.nl is het afgelopen jaar ongeveer 430.000 keer bekeken. Een prestatie van iedereen die er aan meegewerkt heeft.
Bedankt en graag tot ziens in 2016!
Door op onderstaande link te klikken krijg je het jaaroverzicht van ham.dmr.nl te zien.
Klik hier voor het jaaroverzicht 2015
Bron: DigitalVoice.be
Binnenkort kan je hier “digitalvoice en radiozendamateurs: een stand van zaken” downloaden. We willen hiermee aangeven wat er momenteel allemaal bestaat aan Digital Voice in de ether en via netwerken. Want de chaos van 2015 was groot… Van Fusion tot Brandmeister en van TDMA tot FreeDV zeg maar…. Toen we in november 2008 schreven aan D-Star repeater linking v 1.0 was er niets voor handen dat de radiozendamateur zicht kon geven op wat D-Star was. Ook was er niets te lezen hoe je repeaters en stations met mekaar in de ether en via een netwerk kon verbinden met mekaar. In hoog tempo ontstonden nieuwe netwerksystemen en routing systemen. De ene al minder uitwisselbaar met het andere en het ene al meer open-source dan het andere.
De gesloten Ambe voice-codec was een doorn in het oog van velen omdat het een “gesloten codec” was. “Radiozendamateurs willen een open-source codec en geen winstbejag”, klonk het toen. Het feit dat D-Star transceivers een hoofdzakelijk Icom zaak was, was ook een doorn in het oog van velen: radioamateurs willen geen monopolie steunen. Ondertussen zijn Fusion en DMR naast D-Star, gewoon goed geworden. En blijkbaar niemand stoort er zich ook maar even aan dat ook daar de Ambe codec in zit. Nog even gesloten als 10 jaar geleden… Dat DMR een hoofdzakelijk Hytera gebeuren is en Fusion een Yaesu verhaal stoort ook vrijwel niemand. Zijn de radio amateurs dan wel de tijden veranderd ? Wat ging er allemaal aan vooraf ?
Vanaf Icom in 2007 de G1 netwerk software verkocht voor zijn D-Star repeaters konden er gelijk repeaters met mekaar verb
onden worden. Gebruikers moe(s)ten registreren bij de US Trust om gebruik te maken van het netwerk. Je kon dus al D-Star repeaters verbinden met mekaar. Met G2 kon je ook aan callsign-routing doen. De respectieve repeaters waarop de twee te verbinden stations werkten, werden hiervoor gewoon met mekaar verbonden. Let wel: allemaal gesloten software waar er geen bronnen van vrij werden gegeven. Wanneer Robin AA4RC de D-plus software schrijft, een add-on bovenop de G2 software, konden verschillende repeaters gelijktijding verbinden met een reflector. Dat is vergelijkbaar met een conference room bij echolink. Leuk detail: de D-Star DVdongels die AA4RC verkocht konden ook verbinden met die reflectors, enkel zo werden ze verkoopbaar. Zo een dongel is een “USB stick” met een mini zendontvanger die overweg kan met D-Star signalen. Software op de PC waarin de dongle steekt, verbind alles met de reflector. Met je portable werk je de DV dongle als een repeater. (Inderdaad je hebt het: dit is ook het idee van de DV4mini die pas 8 jaar later komt !) G2 blijkt maar om het half uur een update te doen op welke repeater een bepaald callsign actief is. Duitse amateurs ontwikkelen daarom ircDDB. Dat draait langs G2/DPlus en geeft bijna in real-time aan waar een callsign actief is. Makkelijk voor callsign routing. Ze ontwikkelden bovendien ook de DVRPTR modem. Dat zorgde er voor dat zelfbouw D-Star transceiver mogelijk werd, zij het met closed-source software.
Allemaal leuk, maar de software en dus het netwerk -via internet- tussen de D-Star repeaters onderling, blijft een gesloten geheel. Dit in tegenstelling tot het open protocol van D-Star in de ether: dat is een volledig open systeem. Het D-Star ether protocol is immers geschreven door en voor radiozendamateurs. Het is pas met het zeer verdienstelijk werk van Scott KI4LKF dat het gesloten G2 netwerk en D-plus reflector systeem helemaal ontrafeld wordt. Door middel van reverse engineering komt Scott aan de weet hoe de systemen werken. Prompt schrijft hij zijn eigen open-source versie van de netwerksoftware. Zo ontstond de gratis Open G2 D-Star gateway, DExtra reflectors, open source dongle software, open server software enz… Tot een echte samenwerking tussen AA4RC en KI4LKF is het echter nooit gekomen. Nochtans was er het mooie plan opgevat om alle systemen compatibel te maken en alles “open te breken”.
Echter persoonlijke conflicten laten het niet zo ver komen. Scott’s ontwikkeling en testmethoden verschilden sterk van die van de USTrust / K5TIT en van DPlus’ AA4RC. Zowel de US-TRUST en DPlus teams zijn erg gericht op de betrouwbaarheid van hun systemen en misten het vertrouwen om in zee te gaan met Scott. Scott wilde gebruik maken van het D-Plus netwerk maar daar was Robin uiteindelijk niet voor te vinden. En vete ontstaat tussen de twee software goeroes. Beide gingen hun eigen weg. DExtra van Scott werd een reactie op DPlus: het had dezelfde mogelijkheden maar was open source… Leuk detail: het systeem van Scott is compatibel met alle bestaande netwerksystemen (ircDDB inbegrepen) en is wereldwijd in gebruikt. DPlus is niet compatibel met DExtra . DExtra wel met DPlus. In 2013 werd het stil rond Scott. Scott hield het voor bekeken en is heden nog steeds radioamateur. Gelukkig is veel van zijn open-source software nog op vele plaatsen te vinden. Veel van Scotts code wordt ook vandaag nog gebruikt in verschillende D-Star en ook DMR netwerk toepassingen.
Ongeveer gelijktig pikte Jonathan G4KLX de draad op een zorgde voor de software die onder meer de Duitse DVRPTR module kon omtoveren tot een D-Star repeater. Zelfbouw D-Star repeaters werden ook mogelijk. Bovendien schreef Johnathan de soft zo dat ze werkte met elk bestaande netwerk: DPlus, DExtra, ircDDB, Starnet enz enz. De software werd zo compact gehouden dat ze zelfs op een Raspi kan draaien.
En alsof de veelheid aan netwerksystemen nog niet groot genoeg was scheef Tortsten DG1HT, een van de geesten achter DVRPTR, in 2012 nog een nieuw netwerkprotocol voor D-Star : DCS. Het belangrijkste verschil van DCS met de andere reflectoren is, dat is het geen gebruik maakt van de Header-Voice scheiding. Het afzonderlijke uitzenden van headers en spraakpakketten is zinvol in de ether door de daar beperkt beschikbare bandbreedte. Maar het veroorzaakt soms routing problemen in de netwerkverbindingen. DCS maakt gebruik van een nieuw protocol en zendt (via internet), de route-informatie met elk stem pakket. Het is het niet compatibel met andere netwerken (DPlus, DExtra enz…) DCS wordt bijna onveranderd ook toegepast in DMR-plus. Het DCS en DMR plus systeem is gesloten software . Het heeft veel bijval in Duitsland, maar heel wat minder in de rest van Europa en erg weinig daarbuiten. De auteur zou erg gesloten ingesteld zijn en zou naar verluid niet openstaan voor voorstellen van buitenaf. DMR plus kan ook Fusion en P25 routen maar enkel binnen het eigen gesloten DCS netwerk. Het is dus niet compatibel met Wires-X of dPMRnet of P25 netwerken. Bovendien heeft het ook niet dezelfde mogelijkheden. Snel lanceert Thortsen en Cie ook de DV4mini. Een DV Dongle. En twijfel niet: die is wat DMR betreft in eerste instantie enkel compatibel met DMR-plus. Het niet compatibel zijn met andere netwerk-systemen is
een doorn in het oog van vele amateurs. Door het koppig “nein” en het vasthouden aan de eigen principes van DG1HT haken velen amateurs af: ze vinden dit niet de houding waar de radioamateur gemeenschap mee gediend is. In antwoord daarop komt voor DMR de Brandmeister soft:
open source en compatibel met vele andere netwerk-systemen. Ook in ons land werkt Wim, ON4AKH aan open source DMR netwerksoftware. Ondertussen voelt DG1HT nattigheid geeft een beetje mee : hij laat verbindingen van de DV4Mini toe met de Brandmeester server.
Maar een “alles kan met alle netwerk” is bedrieglijk: niet alle mogelijkheden kunnen ondersteund worden. Zo zijn er merkgebonden features. Bovendien hebben D-Star, Fusion en DMR eigen mogelijkheden die gewoon niet uitwisselbaar zijn. Blijf de grootste gemene deler tussen deze netwerken over: een fletse uitgeklede versie qua mogelijkheden. Meer netwerken is recht evenredig met minder mogelijkheden…
De gelijkenis van het D-star netwerk verhaal en het verhaal dat zich vandaag afspeelt tussen DMR-Marc— DMR Plus (een spin-off van DCS) en de Brandmeister netwerksoftware voor DMR systemen is onwaarschijnlijk treffend. De geschiedenis herhaald zich…
Met “digitalvoice en radiozendamateurs: een stand van zaken” willen we straks aangeven wat er momenteel allemaal bestaat aan Digital Voice in de ether en via netwerken. Want de chaos van 2015 is groot. Van Fusion tot Brandmeister en van TDMA tot FreeDV zeg maar. Binnenkort hier gratis te downloaden. Gelukkig nieuwjaar en veel leesplezier straks!
William, PE1BMM laat weten dat er al een paar dagen problemen zijn met de database van de CSS7 registratieserver. Hierdoor kunnen geen aanvragen of verzoeken tot wijzigingen verwerkt worden. Zodra het probleem is opgelost zullen met spoed alle aanvragen verwerkt worden. Het probleem is gemeld aan de beheerders.
Laatste nieuws:
The DMR-MARC network is experiencing an outage that is affecting its core c-Bridge servers, website and DMR ID database. The team is actively working to resolve this issue and hope to have it corrected within the next 24 hours. We’ll provide additional updates as new information is available.
Nadat de regio Amersfoort met de gunning door het agentschap telecom van PI1SPA aansluiting had gevonden op het DMR netwerk is er een hoop gebeurd in DMR land.
Hoe het ook al weer begon:
In Amersfoort stond al een DMR repeater (PI1AMF) maar de beheerder Gerjan PA1GF heeft deze ooit op het MARC (Motorola Amateur Radio Club) netwerk aangesloten. Een buitengewoon beperkte omgeving voor de amateur waar enkel spraak, en dat zelfs op zeer beperkte wijze, mogelijk is. En als enige data functie het doorgeven van GPS positie heeft. De roep en soms frustratie naar meer mogelijkheden heeft geleid tot een initiatief voor een ”echte” DMR repeater. En PI1SPA was geboren. En toen gebeurde er wat….
In het diepe:
We belande in een rommelig netwerk maar dat op papier wel de meeste mogelijkheden leek te hebben met de naam DMR+. Dit netwerk is in het verleden naast het MARC netwerk gebouwd voor ondersteuning van Motorola en repeaters van andere merken. Zoals bekend mag op met MARC, of Motorola netwerk zo u wil, geen apparatuur van andere fabrikanten worden aangesloten. Of dongels, of zelfbouw, of mmdvm, of Homebrew repeater, of DVmega, of, nou weet u wat, laten we het kort houden. Op het Motorola netwerk mag niks behalve de PTT indrukken. En het DMR+ netwerk beloofde wel alle vrijheid. Maar deze droom bleek snel een nachtmerrie te zijn.
De ontnuchtering:
Veel zaken bleken helemaal niet te werken of zeer slecht (zoals GPS) en werden niet opgelost. Er gebeurde zelfs iets opmerkelijks. De beheerder van DMR+ reageerde nergens op maar was wel bezig met het implementeren van nieuwe zaken in plaats van het oplossen van nijpende problemen. Nu denkt u misschien ‘ach, GPS is toch niet zo’n nijpend probleem?’ en dat klopt. Maar het telkens opbreken van de audio tussen repeaters wel. Want dan kan men zelfs de basis dienst ‘spraak’ niet eens gebruiken. En als DMR master beheerder (de server van het netwerk) mocht je hier zelf niks aan doen door bv nieuwe code te schrijven.
PA1SPA zoekt netwerk:
Wij waren er snel klaar mee. We hadden niet voor niks een ATOF bij het AT aangevraagd. Wij wilde experimenteren. Zelf experimenteren! en niet wachten tot mensen van DMR+ een keer zin en tijd hadden iets te doen.
We hebben eerst naar België gekeken omdat die zelf een opensource master hadden gemaakt. Maar die bleek gebouwd te zijn rond dat zelfde DMR+. De Italianen waren massaal overgestapt op BrandMeister. En al snel begrepen we waarom. Op dat platform is de enige beperking de creativiteit van de beheerder & repeater eigenaren. En gaf amateurs alle ruimte voor experimenten. Dat is precies wat we zochten dus heeft Rudy PD0ZRY bij hem thuis een BrandMeister server gebouwd om mee te testen.
Waarom BrandMeister:
Bij MARC en DMR+ heb je als netwerk beheerder en helemaal als repeater eigenaar zo goed als geen grip op het het beheer en de mogelijkheden. Anderen bepalen voor jou wat er werkt en hoe het werkt. En men maakt hen wijs/bang dat het ‘zo moet’ omdat anders het netwerk niet kan werken/stuk gaat o.i.d. 
Begin al helemaal niet over uitbreiding van mogelijkheden of nog erger, ontwikkeling!
Als je jaren lang in die gevangenis hebt geleefd dan lijkt een eigen master-server, in eigen beheer, waar je zelf code en functies aan kan toevoegen in het begin haast te mooi om waar te zijn. De waarheid is dat dit natuurlijk heel normaal is en gewoonweg zo hoort te zijn.
En dat is nu de realiteit in de netwerken die DMR+ en/of MARC hebben vervangen voor BrandMeister. Complete zelf controle over je eigen stukje netwerk. Totale vrijheid in de manier waarop je het netwerk en repeater(s) configureert en vorm geeft. En iedere amateur, of dit nu een amateur, repeater eigenaar of master beheerder is, kan er naar hartenlust op experimenteren en ontwikkelen.
En ondanks dat de netwerken volstrekt verschillen en in iedere staat/land/republiek anders is opgebouwd en ingericht kan iedereen met iedereen contact maken. Het is een federatie van netwerken die door vaste protocollen met elkaar zijn verbonden.
De grote broek aantrekken:
Van af hier belande we in een achtbaan die nog steeds niet bij het eindstation is aanbeland. De audio problemen bleken niet beperkt tot Nederland. De enorme beperkingen tot het zelf bepalen hoe je netwerk moet werken en het aanpakken van problemen had netwerk beheerders en repeater eigenaren in heel Europa al tot wanhoop gebracht. Daar moest maar eens verandering in komen. We hadden ineens een missie.
Geen woorden maar daden:
Toen wij als Nederland het voorbeeld van Italië volgde om als 2e land en met maar liefst ruim 20 repeaters tegelijk over te gaan op BrandMeister, ging dat als een schokgolf door de amateur DMR wereld. Na onze hulp volgde al snel België, Engeland en Frankrijk wat voor nog sterkere naschokken zorgde dan de aardbeving die wij hadden veroorzaakt. En we kunnen inmiddels vaststellen dat meer dan de helft van de +/- 150 Hytera amateur-repeaters in Europa die op het DMR+ netwerk aangesloten waren inmiddels met het BrandMeister netwerk verbonden zijn. Zelfs in Duitsland waar DMR+ is bedacht, zijn er repeaters aangesloten op BrandMeister. Maar daar eindigt het niet. Landen als Spanje, Portugal, Tsjechië, Oekraïne e.a. hebben zich inmiddels ook al gemeld. En niet dat iedereen aan het internationale netwerk verbonden wil zijn. En dat is nu geen plicht meer maar gewoon een optie die men zelf kan kiezen.
Stilstand of vooruitgang:
Maar BrandMeister knabbelt naast het rommelige DMR+ netwerk ook aan het MARC netwerk. In Engeland is de eerste voormalige MARC repeater inmiddels met succes over op BrandMeister. En er komen binnenkort nog 3 repeaters bij waarvan 1 in Londen die heel specifiek voor BrandMeister kiezen. De reden is simpel. MARC is veel te beperkt. Amateurs willen experimenteren en kopen dongels, DV mega’s en ontwikkelen bijvoorbeeld zelf dingen als mmdvm (Jonathan G4KLX) maar daar kan je dus helemaal niks mee op het MARC netwerk. Dat valt dus heel slecht in Engeland waar in het verleden meer MARC dan DMR+ repeaters zijn neergezet. En er gaan al stemmen op om alles van MARC weg te trekken zodat er een aaneengesloten netwerk ontstaat. Plus dat er voor toegang op het Motorola netwerk jaarlijks door de repeater eigenaren moet worden betaald. Voor de rest is in Europa het MARC aanbod dermate mager dat het niet noemenswaardig is. De meeste Motorola repeaters hangen geheel of half op DMR+, en soms half op MARC. En een handje vol en heel erg versnipperd nog alleen op MARC.
In Nederland zijn nog 3.5 repeaters met het MARC netwerk verbonden waarvan de gene in Rotterdam nog enigszins, voornamelijk lokaal gebruikt word. De MARC repeaters in Amersfoort en Delfzijl staan, op incidenteel lokaal verkeer na, zo goed als stil als je deze vergelijkt met de repeaters op het BrandMeister netwerk. Waarvan Zwolle een apart verhaal is. In Zwolle is de Motorola repeater ooit door een bedrijf gesponsord en moest van hun op met MARC netwerk worden aangesloten. De beheerders en gebruikers willen daar juist van af. Ze hebben de oplossing gevonden om er een BrandMeister repeater op de zelfde frequentie en de zelfde locatie er bij te zetten. Als die dan in gebruik is zal de MARC repeater uitschakelen. De-facto is hiermee de grote wens van de beheerders en de gebruikers in die regio vervuld, aansluiting op BrandMeister en het einde van MARC, maar voldoen toch aan hun verplichting richting de sponsor 
Over de plas:
Maar de schokgolf gaat verder dan op het eerste gezicht aan de operavlakte het geval leek te zijn. In de verenigde staten van Amerika heeft BrandMeister ook voet aan de grond gekregen. Er draaien al complete D-Star netwerken op en ze ondersteunen externe P25, DMR & C4FM verbindingen op de server. En steeds meer Amerikaanse amateurs zijn lekker aan het experimenteren met Dongels, DVmega’s en zelfs met Homebrew (zelfbouw) met alle modulatie vormen door elkaar heen. De eerste aanvragen van repeater eigenaren vanuit verschillende staten om aansluiting op het BrandMeister netwerk zijn ook al door de mailbox gegaan. En de eerste eigenbouw koppelingen tussen netwerken zijn al gesignaleerd. Hoewel wij in Europa op het BrandMeister dashboard niet alle data vanuit de USA krijgen staat wel vast dat ze daar vol gas aan het ontwikkelen zijn geslagen.
Opmerkelijk is dat in Europa men veel angsten heeft over wat andere van hun denken of vinden. Amerikanen kijken heel anders tegen nieuwe ontwikkelingen aan, zijn zeer positief en omarmen BrandMeister omdat ze het als uitdaging zien voor meer experimenten met Digital Voice. Gelukkig kijken de meeste Nederlandse beheerders net zo positief naar de wereld. Hoewel niet altijd alles in 1 keer, of 2 keer of 3, nouja, dat alles niet meteen goed gaat hoort bij onze ontwikkelomgeving als Amateurs. We hebben nu eenmaal een nieuwsgierige cultuur om te willen onderzoeken, innoveren en verbeteren en zijn geen telecomprovider. Daar weten de Amerikanen wel raad mee
De toekomst:
Door de introductie van BrandMeister heeft iedere HAM operator op de planeet Aarde ineens de mogelijkheid gekregen volwaardig met DMR (P25, C4FM, D-Star) aan de gang te gaan (Dan bedoelen we niet alleen de PTT indrukken en een codeplug aanpassen) dat er ineens heel erg veel projecten tegelijk zijn gaan lopen. Ik beperk mij dan ook tot de in-house projecten.
Bij PI1SPA/PI4AMF zijn we begonnen met het zelf bouwen van een DMR repeater en zullen hiermee vermoedelijk de eerste volwaardige outdoor DMR repeater-site op welk netwerk dan ook worden. De kosten voor de repeater zelf, zonder antenne & filter ect zal (ver) onder de 500 Euro liggen.
Parallel hier aan zijn we in samenwerking met Guus PE1PLM, ontwikkelaar van de DVmega, een low cost volwaardige home-repeater kit aan het uitwerken die zonder ATOF onder de LPD/Babyfoon regelgeving valt. Geïnspireerd door een experiment van John PA0ETE. Het is nadrukkelijk dus geen hotspot maar een volwaardige repeater. Zo heb je thuis altijd wel een tijdslot vrij, kan tussen het buiten & binnen-netwerk roamen. Of twee tijdsloten tegelijk uitluisteren ect ect ect… Heel erg leuk!
En we blijven zelf ook nieuwe functionaliteit bedenken en implementeren.
Er is al een vergelijking rond gegaan tussen de verschillende netwerken die na een maand al weer hopeloos verouderd is. Daar kunnen al wel weer minstens 10 dingen bij die BrandMeister kan of ondersteund
Raphael PD0RAF